Trong vài năm gần đây, ngộ độc Đông dược đã trở thành một vấn đề bức xúc. Có trường hợp thì rất rõ ràng, nhưng cũng có trường hợp không hiểu dựa trên cơ sở nào người ta đã quy kết và khiến bệnh nhân lo sợ khi phải dùng Đông dược. Sự thực vấn đề này là như thế nào?

Về mặt nguyên tắc, đã gọi là thuốc, bất kể tân dược (thuốc Tây) hay Đông dược (thuốc ta), thì đều có thể xảy ra những tác dụng không mong muốn. Đông dược có thể dẫn tới ngộ độc vì một số lý do sau đây:

+ Bệnh nhân bị dị ứng một hoặc nhiều chất có trong thành phần của thuốc do yếu tố cơ địa. Điều này xảy ra tương tự như đối với tân dược, tuy nhiên vì Đông dược thường là một hỗn hợp gồm rất nhiều chất khác nhau nên rất khó xác định dị nguyên cụ thể.

+ Bệnh nhân dùng quá liều (do tự ý hoặc do thầy thuốc chỉ định) loại Đông dược mà trong thành phần có một hoặc nhiều vị có độc như bán hạ, phụ tử, mã tiền, hoàng nàn...

+ Do trình độ hoặc do khám xét không kỹ, thầy thuốc đã kê đơn cho bệnh nhân dùng loại Đông dược mà lẽ ra là phản chỉ định đối với người bệnh.

+ Do chất lượng thuốc không bảo đảm vì trồng trọt chăm bón quá nhiều hoá chất có hại, bảo quản không tốt (dùng quá nhiều lưu huỳnh...), bào chế sai quy cách hoặc bị nhiễm vi sinh vật có hại, đặc biệt là các loại nấm mốc dễ gây dị ứng.

+ Do nhầm lẫn dược liệu khi thu hái, mua bán và sử dụng. Điều này có thể do người bệnh tự dùng, do nhân viên y tế cân thuốc cẩu thả hoặc do gian thương cố tình đánh tráo để trục lợi (ví như dùng thương lục để làm giả nhân sâm).

+ Do bệnh nhân không tuân thủ đúng hướng dẫn của thầy thuốc về cách sắc, cách uống, liều lượng và quy trình điều trị.

ThS. Hoàng Khánh Toàn