Trong lĩnh vực sinh lý thì ở mỗi giới thường có những tính đặc thù riêng về bệnh tật. Đó là sự trục trặc trong phòng the, bởi tình trạng yếu sinh lý như đối với nam thường là các chứng rối loạn cương, xuất tinh sớm, không xuất tinh được, tinh trùng loãng... hay ở nữ lại xuất hiện sự lãnh cảm tình dục, tình trạng khô âm đạo mỗi khi giao hợp bị đau rát, làm cho mất cảm hứng, giảm sút ham muốn tình dục hoặc kèm theo hội chứng tiền mãn kinh như dễ cáu giận, tâm trạng buồn phiền, choáng đầu, hoa mắt, lòng bàn tay, chân nóng, miệng khô, họng khát...

Các phương thuốc bổ âm dùng các vị thuốc trong nhóm bổ âm, mà toàn nhóm thuốc này đều có công năng bổ âm nhằm bồi bổ sự thiếu hụt về phần âm của các tạng phủ như tâm âm, thận âm, phế âm, can âm, vị âm hay tỳ âm... Nói cách khác thuốc bổ âm nhằm bổ sung phần âm cho hội chứng thiên suy phần âm. Do vậy, loại thuốc này được dùng trong các trường hợp có biểu hiện lòng bàn tay, chân nóng, ra mồ hôi trộm, trẻ chậm lớn còi xương, chậm phát dục, nóng trong, nhức trong xương, ngũ tâm phiền nhiệt... Cụ thể ta thường thấy khi thận âm hư biểu hiện đau thắt lưng, mỏi gối, ù tai, xuất tinh sớm. Nếu vị âm hư biểu hiện hay loét môi miệng. Phế âm hư biểu hiện ho khan. Tâm âm hư biểu hiện hồi hộp sợ hãi... Thông thường âm hư hay gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh và sau mãn kinh.

Dưới đây, chúng tôi xin giới thiệu những phương thuốc bổ âm thích hợp trị các chứng yếu sinh lý mà điển hình là dấu hiệu lãnh cảm tình dục ở phụ nữ để bạn đọc tham khảo và áp dụng tùy theo từng thể bệnh.

Thể "Thận âm bất túc": biểu hiện âm đạo khô, giao hợp đau rát, tâm trạng buồn phiền, dễ cáu giận, Đầu choáng, mắt hoa, lưng gối đau mỏi, nóng ở lòng bàn tay, bàn chân, miệng họng khô khát, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ, mạch tế sác...

Bài thuốc: đảng sâm 15g, hoàng kỳ 10g, bạch truật 10g, cao quy bản 12g, lộc giác giao 12g, sơn thù 10g, thục địa 15g, a giao 10g, nữ trinh tử 15g, tang thầm 30g, nhục thung dung 10g, sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần, cần uống 5 - 7 thang liền.

Thể "Thận dương hư nhược": biểu hiện lãnh cảm, giao hợp âm đạo khô rát nên giảm sút ham muốn và khoái cảm tình dục. Tứ chi lạnh và sợ lạnh, hoa mắt chóng mặt, lưng đau, gối mỏi, đại tiện lỏng nát, chất lưỡi nhợt, mạch trầm trì vô lực.

Bài thuốc: đảng sâm 12g, hoàng kỳ 10g, bạch truật 15g, nhục thung dung 12g, tiên linh tì 10g, hoài sơn 15g, khiếm thực 12g, phúc bồn tử 12g, phụ tử chế 6g, câu kỷ tử 15g, sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần, cần uống 5 - 7 thang liền.

Thể "Khí huyết bất túc": biểu hiện giảm hoặc mất ham muốn và khoái cảm tình dục. Giao hợp âm đạo khô rát, toàn thân mệt mỏi, sắc mặt trắng nhợt hoặc vàng úa, cảm giác khó thở và hồi hộp trống ngực, dễ vã mồ hôi, chán ăn, đại tiện lỏng nát, miệng nhạt, chất lưỡi nhợt, mạch trầm vô lực.

Bài thuốc: đảng sâm 20g, hoàng kỳ 12g, bạch truật 10g, bạch linh 10g, đương quy 10g, xuyên khung 6g, sinh địa 15g, thục địa 15g, tiên linh tì 10g, ba kích 10g, thỏ ty tử 10g, nhục thung dụng 10g, a giao 10g, chỉ xác 10g, vương bất lưu hành 5g, lộc giác phấn 1g, cam thảo 6g, sắc uống ngày 1 thang, cần 7 - 10 thang liền.

Thể "Can uất khí trệ": biểu hiện như âm đạo khô rát, đau rát khi giao hợp, dễ cáu giận, đầu choáng, mắt hoa, ngực bụng đầy tức, hay thở dài, kinh nguyệt không đều, hay bị thống kinh, miệng đắng, mạch huyền sác.

Bài thuốc: sài hồ 10g, bạch thược 12g, đương quy 12g, chỉ xác 10g, xuyên luyện tử 10g, thông thảo 3g, xuyên sơn giáp 6g, quất diệp 10g, vương bất lưu hành 5g, thiên hoa phấn 12g, nhục thung dung 15g, cam thảo 10g, sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trong ngày, cần uống liền 5 - 7 thang.

BS. Hoàng Xuân Đại