Theo định nghĩa của Tổ chức y tế thế giới, tất cả những người trong độ tuổi sinh đẻ (từ tuổi dậy thì đến tuổi mãn kinh đối với nữ và từ tuổi dậy thì trở đi đối với nam), có quan hệ tình dục thường xuyên (2 - 3 lần/tuần), không sử dụng biện pháp tránh thai mà không thụ thai trong vòng 12 tháng được gọi là vô sinh.

Nguyên nhân gây vô sinh đến từ 2 phía. Đối với nam, một số nguyên nhân thường gặp như không có tinh trùng, tinh trùng quá ít, tinh trùng di động yếu và tinh trùng dị dạng. Ngoài ra, còn có một số trường hợp khác như xuất tinh ngược dòng (tinh trùng không được phóng ra ngoài mà chảy ngược vào bàng quang, ra ngoài theo đường nước tiểu).

Nguyên nhân gây ra tình trạng trên là do một số bệnh lúc bé như bệnh quai bị, sau khi dậy thì sẽ gây viêm tinh hoàn và giảm số lượng tinh trùng, bệnh lao và hoa liễu làm viêm tắc ống dẫn tinh... Sử dụng các chất kích thích như café, thuốc lá cũng giảm số lượng tinh trùng.

Đối với nữ, khả năng sinh sản thuộc vào bộ phận sinh dục nữ, bao gồm âm hộ, âm đạo, tử cung, cổ tử cung, vòi tử cung, buồng trứng...Tất cả những bộ phận này có gì bất thường đều gây khó sinh con. Ví dụ như dị dạng đường âm đạo, tử cung, bất thường về vòi tử cung, buồng trứng...sẽ gây khó sinh con.

Ngoài những nguyên nhân này ra còn có những nguyên nhân thứ phát do nạo phá thai hay đồ ăn, thức uống có vấn đề. Trong đó, những người có quan hệ tình dục sớm, không biết giữ vệ sinh, nạo phá thai đều có nguy cơ vô sinh cao.

Với người phá thai nhiều lần, nếu không giữ vệ sinh, không tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ sau nạo phá thai sẽ gây tác động ngược dòng, viêm niêm mạc tử cung (có thai nhưng không làm tổ được). Nếu nhiễm trùng sâu dễ gây tắc vòi trứng (ngăn cản tinh trùng và trứng gặp nhau). Phá thai cũng dễ gây buồng trứng đa nang và suy sớm buồng trứng sẽ gây giảm noãn trưởng thành. Một số trường hợp bị rong kinh kéo dài phải cắt bỏ tử cung.

Theo bác sĩ Châu, ngày càng có nhiều người đến khám vô sinh, hiếm muộn. Trong đó có không ít người ở độ tuổi 8x, 9x. “Hôm nay vừa có trường hợp một cô mới 18 tuổi đã vô kinh 2 năm, suy sớm buồng trứng”, bác sĩ này cho biết.

Cũng như vậy, một cô gái 18 tuổi khác tâm sự: "Cháu đi khám bị u nang buồng trứng, kích thước 8,6 cm, bác sĩ xem cháu có thể uống thuốc, hay dùng biện pháp nào ngoài mổ không. Cháu đang còn trẻ, cháu sợ không sinh con đươc nữa”.

Với trường hợp này, bác sĩ khuyên cô bé nên cắt bỏ u nang vì nó đã có kích thước quá lớn. Nếu không mổ u nang sẽ phát triển ngày càng lớn, gây trướng bụng, còn làm bệnh nhân mặc cảm Một khi nó xoắn, vỡ, khả năng vô sinh sẽ cao.

"Không biết có phải giờ tỷ lệ người bị vô sinh cao hay người dân có điều kiện đi bệnh viện nhiều mà ngày càng có nhiều người trẻ đi khám vô sinh, có cả những người sinh năm 93, 94. Bộ phận này chủ yếu ở nông thôn, lấy chồng sớm, chịu áp lực sinh con lớn từ gia đình đôi bên nên có khi vừa lấy chồng được vài tháng mà không có con đã đi bệnh viện rồi", bác sĩ Lê Minh Châu nói:

Việt Nam là nước có tỷ lệ nạo phá thai cao – một trong những nguyên nhân dẫn tới vô sinh. Theo ý kiến của các chuyên gia trên thế giới thì có tới 75% ca nạo phá dẫn đến tổn thương tử cung. Ngoài ra có khoảng 10% phụ nữ sau khi phá thai bị dính vòi trứng dẫn tới vô sinh ở giai đoạn đầu, 30% giai đoạn 2, 60% giai đoạn 3. Phụ nữ từng phá thai có nguy cơ vô sinh cao gấp 3 – 4 lần phụ nữ chưa phá thai lần nào.

Phan Dương