Mùa hè thời tiết nóng nực, khả năng tiêu hóa và hứng thú ăn uống của con người thường giảm, lại ra nhiều mồ hôi làm cho năng lượng bị tiêu hao nhiều. Vì vậy việc bồi bổ vừa phải đảm bảo đủ dinh dưỡng lại phải đạt được tác dụng thanh nhiệt. Do vậy trong Đông y nhận thấy cần chọn lựa cách bồi bổ thích hợp nhất. Xin giới thiệu những món ăn bài thuốc bổ dưỡng nâng cao sức khỏe trong ngày hè.

Món cháo thuốc

Cháo hoa cúc, ngân hoa: Hoa cúc trắng 6g, ngân hoa 6g, sấy khô tán bột nhỏ mịn. Lấy gạo tẻ ngon 100g nấu thành cháo, sắp được cháo thì thả bột thuốc vừa tán vào, đợi sôi một lát là được.

Cháo sữa đậu nành: Sữa đậu nành 500ml, gạo tẻ 100g. Hai thứ này cho vào nồi đất nấu thành cháo, cho đường đủ ngọt, sôi là ăn được.

Cháo sơn tra: Sơn tra tươi 80g, gạo tẻ 100g. Cho sơn tra sao vàng, bỏ vào nước ấm ngâm một lúc, sau sắc lấy nước đặc, bỏ bã, đổ gạo tẻ, đường cát (vừa đủ) nấu thành cháo, ăn.

Cháo táo nhân chua: Táo nhân chua 50g, xào chín, cho vào nồi đổ nước đun 20 phút, lấy táo nhân chua ra và bỏ gạo vào, nổi lửa to nấu sôi 20 phút, hạ lửa đến khi cháo nhừ, thả đường đỏ để vài phút là ăn được.

Cháo gạo tẻ, tỏi: Tỏi tía bóc vỏ 30g, cho vào nồi luộc chín sau vớt ra. Cho gạo tẻ vào nước luộc tỏi nấu thành cháo loãng. Cho tỏi đã luộc vào nồi cháo nấu lại sôi chốc lát là được. Ăn tỏi húp nước cháo.

Cháo đậu xanh, hạt sen, bách hợp: Bách hợp 50g (mua ở hiệu thuốc bắc), hạt sen 50g, đậu xanh 200g, gạo tẻ 100g, trần bì 50g, đường trắng 100g. Đổ nước vào nồi đun sôi, cho hạt sen, đậu xanh, gạo, trần bì, đến khi sắp chín thì cho bách hợp, đường vào đợi cháo sánh là ăn được. Ăn ngày 1 lần.

Món ăn thuốc

Món vịt, vừng: Tác dụng nhuận phế dứt ho, bổ phế thuận. Vịt đực 1 con cắt tiết, làm sạch lông, rửa sạch, mổ lưng, bỏ ruột, dùng nước sôi nhúng một lượt, cho vịt vào liễn hấp chín nhừ. Để vịt nguội lọc, bỏ xương, chia ra làm hai nửa, sau lấy nước tỏi, lòng trắng trứng, vừng, mã thầy đã tán nhỏ, bột đậu cùng gia vị... bôi phết lên trên thịt vịt; xong lấy dầu đun nóng rán vớt ra cho ráo dầu mỡ là được. Chia ăn trong ngày.

Thịt lợn, hạ khô thảo: Món này có tác dụng thanh nhiệt giải nóng. Hạ khô thảo 15g, cho vào túi vải buộc kín, sau cho vào nồi cùng 30g thịt lợn nạc, nổi lửa nhỏ đun 1 giờ thì vớt túi thuốc ra, nêm gia vị và ăn thịt, uống nước canh.                                    

Nho, ngó sen, sinh địa: Món này làm mát máu, thanh nhiệt rất thích hợp để bồi bổ cho những người bị viêm nhiễm đường tiết niệu. Nho tươi, ngó sen lượng vừa đủ để mỗi thứ sau khi ép lấy được 100ml nước của mỗi thứ, sinh địa tươi ép lấy 50ml. Cho ba thứ nước vào nồi đất đun sôi và cho tiếp 25g mật ong vào hòa uống.

Cóc nấu sò khô, bí xanh: Món này thích hợp bồi bổ cho người bị thận hư hoặc phù nề do thể hư. Thịt cóc 500g (cần làm đúng cách, lột bỏ da, không lấy đầu mà chặt bỏ ngay khi lột da, moi bỏ hết ruột phủ tạng, trứng, cần rửa thật sạch để không dính các chất độc), sau đó cho vào bát lớn, cùng trần bì, nước sạch vừa đủ để sẵn đấy. Sò khô 80g, rửa sạch cho vào bát nhỏ với một chút nước sôi, đồng thời đưa vào nồi hấp 10 phút thì lấy ra đổ cả vào bát nhỏ, với chút nước sôi, đồng thời đưa vào nồi hấp 10 phút thì lấy ra đổ cả vào bát to đang đựng thịt cóc, cùng vài lát gừng, cả bát to này vào hấp trong 60 phút thì lấy ra, cho bí xanh đã làm sạch vào,  tiếp tục  hấp nửa tiếng là được. Lấy ra chia ăn hết trong ngày.

Món cá chạch: Món này có tác dụng bổ âm, dưỡng huyết, bổ trung, ích khí. Chạch sống 250g, cho vào trong chậu nước sạch nuôi khoảng 10 ngày (chú ý phải thay nước hàng ngày), Hàng ngày lấy 3 quả trứng gà đập vào bát, cho muối, hành, gừng, đánh đều cho cá chạch ăn từ từ. Được 10 ngày rửa sạch lại cá chạch, cho vào nồi đổ đủ nước, nêm gia vị đậy kín vung và hầm đến khi thịt cá chín nhừ là được. Ăn thịt chạch, uống nước canh.

BS. Hoàng Xuân Đại