Thực ra biện pháp này đã có từ lâu nhưng phải đến năm 1997-1998 mới được đồng ý áp dụng trên người. Liệu pháp kích thích dây thần kinh phế vị đôi khi còn được gọi là liệu pháp tạo nhịp cho não bộ vì nó có thể làm thay đổi hoạt động điện của não bộ y hệt như máy tạo nhịp tim vậy. Và máy kích thích dây thần kinh phế vị đôi khi còn được gọi là máy tạo nhịp thần kinh. Đây là một thiết bị hình tròn, dẹt, bé hơn kích thước của đồng xu. Thiết bị này sẽ được cấy vào dưới da, gần vùng nách và nó sẽ hoạt động tạo xung điện hệt như máy tạo nhịp tim.

Thiết bị kích thích dây thần kinh phế vị mang lại hiệu quả trong điều trị động kinh

Để thực hiện được biện pháp này, đầu tiên người ta phải phẫu thuật cho người bệnh. Người bệnh sẽ được rạch một đường ở trước ngực, sau đó đặt máy tạo nhịp thần kinh vào dưới da, ngay cạnh nách. Tiếp theo, người bệnh được rạch một đường nhỏ ở vùng cổ, ngay trên xương đòn để tìm đến dây thần kinh phế vị. Hai đường rạch này rất nhỏ và chỉ để lại một vết sẹo bé xíu sau phẫu thuật.

Một dây dẫn được nối từ máy chạy vòng qua vai rồi sau đó cuốn vòng vào xung quanh thân dây thần kinh phế vị tại vùng cổ. Dây thần kinh phế vị chạy qua vùng này, thiết bị tạo nhịp thần kinh được lập trình sao cho nó phát nhịp liên tục, từng xung điện một trong vòng 30 giây. Và sau đó cứ cách 5 phút lại được lặp lại một chu kỳ như vậy. Tuy nhiên, chu kỳ và cường độ xung điện có thể được thiết lập khác với chu kỳ mặc định và nó hoàn toàn có thể chỉnh được bằng một hệ thống nối bên ngoài với máy tính mà người ta không cần phải phẫu thuật lại trên người bệnh. Xung điện của máy sẽ được truyền qua dây dẫn và truyền vào dây thần kinh phế vị thông qua sự tiếp xúc tại đoạn đi qua cổ.

Thiết bị được kèm theo một nam châm từ tính. Khi người bệnh cảm thấy cơn động kinh có thể sắp xảy ra thì chỉ việc ấn mạnh nam châm này lên vùng cấy thiết bị. Xung và cường độ sẽ được tăng lên và nó hoàn toàn có thể làm triệt tiêu cơn co giật.

Tại sao liệu pháp này làm giảm động kinh?

Vấn đề tại sao liệu pháp này lại có thể can thiệp vào bệnh động kinh là một điều không dễ lý giải. Người ta cho rằng có lẽ do dây thần kinh phế vị là một dây chạy khá dài suốt từ não bộ cho đến bụng, nó có nhiều mối liên hệ với thần kinh trung ương, từ vùng dưới đồi cho đến vùng hành cầu não. Từ những vùng này, nó có sự liên hệ trực tiếp với vỏ não. Vì thế, nó là dây thần kinh trải dài và có mối liên hệ rộng.

Khi kích vào dây thần kinh phế vị, dòng xung điện của máy sẽ được truyền đi dọc theo dây thần kinh như truyền một xung điện thần kinh vậy. Xung điện này đủ lớn để dập tắt mọi hoạt động điện bất thường của vùng não bị động kinh. Vì thế mà tế bào động kinh không thể phóng điện được và cơn co giật không xảy ra, đặc biệt là những dạng động kinh có ổ động kinh nằm ở rất sâu dưới vỏ não. Thực tế cho thấy, khi kích thích dây thần kinh phế vị thì toàn bộ sóng điện não bị thay đổi trên bản ghi điện não đồ.

Trải qua suốt hơn 13 năm được nghiên cứu và áp dụng thử trên người, liệu pháp này đã đem lại những lợi ích nhất định. Nó đã làm giảm số lần co giật do động kinh khoảng 45-50%, nhất là những động kinh kháng trị ở trẻ em - Báo cáo tại Hội nghị Thần kinh học tại Quatar cho biết.

TS. Steven Karceski, chuyên gia thần kinh học tại Viện Nghiên cứu thần kinh ở New York, thuộc Đại học Columbia (Mỹ) thông báo, họ đã điều trị cho 200-300 người với thiết bị này. Với kinh nghiệm của TS. Steven, những người mà thiết bị tạo nhịp thần kinh càng lâu thì tình trạng bệnh cải thiện càng nhiều và người bệnh càng làm việc hiệu quả hơn. Nhiều người bệnh đề nghị được dùng thiết bị này để điều trị vì họ hiện nay không dung nạp được với thuốc điều trị động kinh.

Điều quan trọng là giảm được số lần co giật, kéo dài thời gian xuất hiện giữa hai lần co giật và tiến tới xoá bỏ hoàn toàn. Xung điện thần kinh được truyền từ máy tạo nhịp thông qua dây thần kinh phế vị sẽ được dùng để thực hiện điều này.

Thường thì không có một phản ứng phụ nào xảy ra ngoại trừ viêm nhiễm vùng phẫu thuật. Còn không thì biện pháp này rất an toàn. Nó chỉ việc đặt ở tại vị trí và sau 10 năm mới phải phẫu thuật thay quả pin khác cho nó hoạt động.

BS. Phan Hoàng Anh