Đông y cho rằng viêm tuyến tụy thuộc phạm trù "đau bụng", "triệu chứng quyết".

Nguyên tắc ăn uống:

Dù viêm tuyến tụy cấp hay mạn tính, đều nên tránh phàm ăn tục uống, cấm uống nhiều rượu, nên ăn lượng ít, nhiều bữa.

Nguyên tắc ăn uống của người viêm tuyến tụy cấp tính:

Người bệnh viêm tuyến tụy loại xuất huyết hoại tử, đồng thời với tích cực cứu chữa, nên hoàn toàn cấm ăn, giảm bớt acid dạ dày, để tránh thúc đẩy tuyến tụy phân tiết.

Người bệnh loại thủy thũng nhẹ, có thể cho ăn lượng ít, nhiều lần, chất lỏng ít mỡ, như nước cơm, bột ngó sen, nước quả, canh rau, sữa đậu, sữa trâu bò tách mỡ, cứ 2 giờ một lần.

Người bệnh nặng loại thủy thũng, lúc mới phát hiện khoảng 2-3 ngày, nên kiêng ăn, sau khi triệu chứng thuyên giảm, bắt đầu ăn từ dạng lỏng, từng bước dần tăng lượng ăn uống.

Trường hợp tình trạng bệnh đã khống chế ổn định, có thể ăn lượng ít, nhiều lần, ăn thức ăn nửa lỏng, như cháo, óc đậu, rau nghiền...

Nguyên tắc ăn uống của người viêm tuyến tụy mạn tính:

Người bệnh viêm tuyến tụy mạn tính, nên ăn lượng ít, nhiều lần, ăn thức ăn mềm ít mỡ.

Người bệnh giai đoạn tái phát cấp tính, nguyên tắc ăn uống giống như viêm tuyến tụy cấp tính.

Trường hợp tiêu chảy, nên hạn chế ăn mỡ.

Bài thuốc chọn lựa chữa trị bằng món ăn:

- Xích đậu 150g, đậu xanh 150g, sinh ý dĩ nhân 50g, thêm nước vừa đủ, nấu canh uống nhạt, mỗi giờ 50ml, cả ngày đêm, dùng cho người viêm tuyến tụy cấp tính loại phù và viêm tuyến tụy mạn tính phát cơn tái phát cấp tính, có công dụng giải nhiệt, giải độc thông ẩm.

- Mướp già 1.500g, rửa sạch giã lấy nước, mỗi giờ uống 50ml, cả ngày đêm, dùng cho người viêm tuyến tụy phát cơn cấp tính, người bệnh loại xuất huyết hoại tử, nếu không nôn mửa nghiêm trọng, đều có thể chọn dùng, có công hiệu giải nhiệt cầm máu.

- Lông ngỗng 20g, cho vào nồi nhôm sao xém (không cho mỡ), nghiền bột, đậu phụ 50g, sắc nước, chia 2 lần uống hết, dùng cho người viêm tuyến tụy phát cơn cấp tính.

- Tụy lợn 500g rửa sạch, không cần thêm muối và gia vị, thêm nước cùng nấu nhừ, uống nước, cứ 2 giờ uống 50ml, dùng cho người viêm tuyến tụy cấp tính, nếu người bệnh loại xuất huyết hoại tử giai đoạn thuyên giảm, nếu không có cấm kỵ, cũng có thể dùng ăn, có công dụng mát tụy.

- Dầu vừng mới 500g, đun nóng trong nồi nhôm (không để bốc khói), đợi ấm, uống mỗi lần 10ml, số lần tùy mức nghiêm trọng của bệnh mà xác định, nếu có thể cùng ăn với tụy lợn thì hiệu quả chữa trị càng tốt, dùng cho người viêm tuyến tụy cấp, loại xuất huyết hoại tử giai đoạn thuyên giảm, có tác dụng giải độc tiêu mủ.

- Miết giáp (mai ba ba) 1 cái, đốt tồn tính, nghiền bột mịn, uống với dầu vừng, mỗi lần 0,3g, ngày 3 lần, sau bữa ăn, dùng cho người bệnh viêm tuyến tụy mạn tính.

- Khoai môn 250g, rửa sạch, giã sống lấy nước, dùng nước sôi ngâm nóng, mỗi lần uống 50ml, số lần dựa theo tình trạng bệnh mà xác định. Hoặc khoai môn thêm nước đun nhạt, uống cũng được, dùng cho người bệnh viêm tuyến tụy cấp, mạn tính, loại xuất huyết hoại tử giai đoạn thuyên giảm, nếu không có cấm kỵ, cũng có thể chọn dùng.

Nguyên nhân viêm tuyến tụy là do tuyến tụy bị tổn thương, men tụy bị kích hoạt trong tuyến tụy, đồng thời tràn ra ống tụy, khiến cho tuyến tụy và các tổ chức lân cận tổn thương, tạo thành thủy thũng, hoại tử và xuất huyết tuyến tụy. Do vậy cần kiên quyết loại trừ các nguyên nhân dẫn tới thúc đẩy phân tiết tuyến tụy như phàm ăn, tục uống và nát rượu, nguyên tắc ăn uống là nhiều bữa, lượng ít.

BS. Thu Hương