Slimming to the Death (tạm dịch: Giảm cân tới chết) - đây là tựa đề khá sốc của một bài báo khoa học vừa được đăng trên tạp chí khoa học chuyên ngành về gan - Journal of Clinical and Experimental Hepatology. Bài viết này của nhóm các nhà khoa học Ấn Độ ghi nhận về một ca nhiễm độc gan dẫn đến tử vong. Bệnh nhân qua đời sau 2 tháng sử dụng thực phẩm chức năng của hãng Herbalife.

Các sản phẩm giảm cân của Herbalife. Ảnh: Iamherbalifenutrition.

Bệnh nhân trong câu chuyện này là một phụ nữ 24 tuổi, có bệnh mạn tính suy tuyến giáp trước đó và đang sử dụng thyroxine như chất bổ trợ trong 5 năm trở lại đây (75 mirogram mỗi ngày).

Người phụ nữ này sử dụng 3 sản phẩm giảm cân của Herbalife trong bộ “Herbalife-slimming products”, bao gồm: Formula 1 Shake Mix, Personalized Protein Powder và Afresh Energy Drink. Cô gái trên cũng không sử dụng bất cứ thực phẩm chức năng hoặc thuốc nào khác trước và trong giai đoạn này.

Sau 2 tháng sử dụng 3 sản phẩm trên của Herbalife, cô bắt đầu có những triệu chứng như chán ăn, vàng da và thỉnh thoảng bị ngứa. Ban đầu, chỉ số Bilirubin trong huyết tương là 12.4 mg/dL (mức bình thường là 1.1 mg/dL) cho thấy tình trạng gan bất thường. Sau 12 ngày, chỉ số này lên đến 28.6 mg/dL, cô được đưa vào cấp cứu giai đoạn 3 của hội chứng bệnh não (do) gan (grade 3 hepatic encephalopathy).

Tất cả kiểm nghiệm về tác nhân có thể gây bệnh gan như herpes simplex virus, zoster virus, cytomegalovirus, parvovirus, HIV, human T-cell lymphotropic virus, thậm chí các yếu tố gây hội chứng tự miễn lên gan đều cho kết quả âm tính. Kết quả sinh thiết mô gan cho thấy các mô bị hoại tử từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng, viêm đường mật, nhiễm mỡ, ứ mật trong mao mạch. Bệnh nhân được gấp rút chuyển sang trung tâm cấy ghép nội tạng để thay gan nhưng đã qua đời trong khi chờ đợi. 

Để tìm hiểu về ca bệnh nghiêm trọng này, các nhà khoa học đã tìm kiếm  sản phẩm bệnh nhân này sử dụng trước khi chết. Họ thu thập được một sản phẩm từ chính nơi bán hàng cho người bệnh và 7 mẫu tương tự trong bộ sản phẩm “Herbalife-slimming products” trên Internet. 

Các sản phẩm này được họ đưa vào phòng thí nghiệm để phân tích thành phần chứa trong đó. Điều bất ngờ là tất cả sản phẩm này đều chứa kim loại nặng, thậm chí có những loại nguy hiểm như chì và thủy ngân. 75% các sản phẩm này có chứa các hợp chất nguy hiểm như Hydroxy acetic acid, Propennoic acid, Cyclopropene, Butyrolactones,...

Ngoài ra, kết quả kiểm nghiệm vi sinh còn cho thấy có nhiễm nhiều loại vi khuẩn, đặc biệt ảnh hưởng xấu đến gan như Proteobacteria, Cyanobacteria,…

Tất cả những bằng chứng này đã giúp các nhà khoa học trả lời cho cái chết của bệnh nhân nữ 24 tuổi.

Triệu chứng suy gan liên quan đến việc sử dụng sản phẩm của Herbalife như ca bệnh trên không phải là trường hợp đầu tiên. Nhiều báo cáo khác trên thế giới cũng cho thấy sự nguy hiểm đến gan khi sử dụng sản phẩm của công ty này.

Trước báo cáo này của Ấn Độ, 7 báo cáo khác trên thế giới (Israel, Thụy Sĩ, Argentina, Mỹ, Iceland, Tây Ban Nha) từ năm 2000 đến 2015 ghi nhận 53 trường hợp bị suy gan liên quan đến việc sử dụng sản phẩm của Herbalife. Trong số các báo cáo trên, nhóm nghiên cứu của Elinav ở Israel  ghi nhận từ năm 2002-2004 có 12 ca bệnh (11 nữ, 1 nam) cũng bị suy gan cấp tính do sử dụng sản phẩm của Herbalife trước khi mắc bệnh.

Mỗi người trong số đó sử dụng ít nhất là 6 sản phẩm và nhiều nhất là 17. Tất cả bệnh nhân trên đã ngưng sử dụng sản phẩm của Herbalife sau khi phát hiện suy gan và được điều trị. 11 người trong số họ khỏi bệnh hoàn toàn sau đó. Một người còn lại bị suy gan nặng hơn do nhiễm hepatitis B virus và không qua khỏi sau khi cấy ghép gan.

Đây là hồi chuông cảnh tỉnh cho những ai đang sử dụng các sản phẩm của Herbalife nói riêng và thực phẩm chức năng nói chung. Chúng không phải là thuốc nên các sản phẩm thực phẩm chức năng chưa thực sự được kiểm tra chặt chẽ về thành phần có trong đó.

Hiện tượng bị nhiễm các chất độc hại, vi sinh vật hoặc thuốc cấm nguy hiểm do vô tình hay cố ý có thể xảy ra trước khi các cơ quan chức năng phát hiện và ngăn chặn. Ngoài ra, việc bán hàng qua các hệ thống bán hàng đa cấp với những lời quảng cáo thái quá, sử dụng bằng chứng giả khoa học hoặc "thần thánh" hóa sản phẩm cũng là nguyên nhân dẫn đến việc lạm dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng.

Vì vậy, người dân cần sáng suốt và cảnh giác, đặc biệt đối tượng có bệnh mạn tính. Sử dụng các sản phẩm có thành phần độc tố có thể làm trầm trọng hơn căn bệnh sẵn có.

Tài liệu tham khảo:

1. Philips CA et al., 2019. Slimming to the Death: Herbalife®-Associated Fatal Acute Liver Failure-Heavy Metals, Toxic Compounds, Bacterial Contaminants and Psychotropic Agents in Products Sold in India. J Clin Exp Hepatol. 9:268-272.

2. Zambrone FAD, Correa CL, Amaral LMS, 2015. A critical analysis of the hepatotoxicity cases described in the literature related to Herbalife products. Braz J Pharm Sci. 51:785–796.

3. Elinav E, Pinsker G, Safadi R, et al. Association between consumption of Herbalife nutritional supplements and acute hepatotoxicity. J Hepatol. 2007;47:514–520.

TS Nguyễn Hồng Vũ (Viện nghiên cứu City of Hope, California, USA) (Zing)

• Giảm cân hiệu quả bằng thực phẩm
• Nấm thảo dược giảm cân sản xuất ‘chui’ bị tóm gọn tại Bình Định
• Ăn gì vào bữa tối để giảm cân nhiều nhất?
• Dừng lưu hành thực phẩm chức năng giảm cân chứa chất cấm (Perfect Slim USA)
• Thu hồi tất cả thuốc giảm cân có chứa sibutramin